Kết quả điều trị mụn viêm do nhiều yếu tố quyết định. Trong đó, có 1 yếu tố vô cùng quan trọng đó là bệnh nhân chưa thật sự hiểu về mụn viêm để điều trị và chăm sóc đúng cách. Bài viết sẽ giúp bạn sẽ hiểu tất tần tật về mụn viêm để sớm đẩy lùi những nốt mụn kém duyên này

Nhận diện mụn viêm – Triệu chứng và biểu hiện

Mụn viêm là gì? Khi nhận thấy trên da bắt đầu xuất hiện những nốt mụn mọc riêng lẻ hay mọc thành từng cụm, ăn sâu dưới da, và các nốt mụn này không có đầu mụn (nhân mụn đóng) thì đó chính là biểu hiện của mụn viêm. Các nốt mụn viêm ban đầu thường cứng, khó vỡ hơn so với các loại mụn khác, về sau khi mụn viêm nặng hơn và chứa mủ thì nốt mụn sẽ mềm dần, rất dễ vỡ khi chà xát vệ sinh da hoặc dùng tay nặn mụn. Một trong những triệu chứng riêng biệt của mụn viêm là gây đau nhức, nóng rát, rất khó chịu. Càng viêm nhiễm nặng nốt mụn càng lớn, sưng đỏ, có mủ trở thành mụn mủ và mụn nang.

Mụn viêm thường mọc ở đâu?

Mụn viêm thường xuất hiện ở các vùng da có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh như mặt, chủ yếu là các vùng như: 2 bên má, trán, cằm. Ngoài ra, mụn viêm còn xuất hiện ở vùng cổ, lưng và ngực. Mụn viêm không hoặc ít xuất hiện ở các chi (đặc biệt là lòng bàn tay, lòng bàn chân sẽ không mọc mụn viêm).

Nguyên nhân gây mụn viêm

Theo các Bác sĩ Da liễu, mụn viêm được hình thành bởi các nguyên nhân sau:

Nội tiết tố gọi là Androgen

Khi tăng tiết Androgen sẽ làm tăng quá trình tạo tiết bã nhờn, tăng quá trình biệt hóa tuyến bã nhờn. Tuy nhiên, nếu gặp 1 làn da thông thoáng, không bị bít tắc hoặc có cách chăm da đúng thì nguy cơ hình thành mụn rất ít. Ngược lại, nếu gặp sự bít tắc, ứ đọng nhiều thì rất dễ hình thành nên mụn và có nguy cơ mụn viêm nhiễm, bùng phát rầm rộ trên bề mặt da.

Thuốc

Do sử dụng thuốc thoa có thành phần Glucocorticoid hay sử dụng các loại thuốc uống tránh thai cũng dẫn đến việc hình thành mụn viêm. Ngoài ra, một số thuốc làm tăng khả năng mọc mụn viêm có thể kể đến là: Corticoid, isoniazid, thuốc có nhóm lithium, androgen (testosteron), halogen.

Môi trường

Môi trường khói bụi, ô nhiễm cũng góp phần hình thành mụn viêm nhiễm trên da. Nếu cứ để tình trạng da mụn tiếp xúc với môi trường ô nhiễm trong thời gian dài rất dễ dẫn đến tình trạng mụn viêm nặng.

Nghề nghiệp

Những người làm công việc hay tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, bụi bẩn; Nhân viên văn phòng hay tiếp xúc với màn hình máy tính; Các công việc tiếp xúc nhiều dầu mỡ hoặc các dụng cụ, thiết bị không được vệ sinh sạch sẽ;… rất dễ bị mụn viêm.

Tâm lý

Stress là 1 trong những nguyên nhân khiến mụn viêm hình thành. Lo âu, căng thẳng cộng với việc thức khuya khiến cho tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, không chỉ gây mụn viêm mà còn làm tăng mức độ nghiêm trọng của mụn nếu cứ để tình trạng này kéo dài.

Chế độ ăn uống

Ăn quá nhiều thức ăn nhanh, ngọt, các loại thực phẩm từ sữa và các sản phẩm từ sữa động vật (đặc biệt là sữa tách béo), có chỉ số đường cao (GI cao – giàu carbohydrate)… có thể kích thích cơ thể sản sinh một số chất gây mụn viêm. Thói quen uống nhiều các loại nước ngọt, thức uống có cồn cũng là 1 trong những nguyên nhân hình thành mụn viêm.

Chăm sóc da

Chăm sóc da không đúng cách, dùng sản phẩm không phù hợp hoặc các sản phẩm chứa các chất cấm ví dụ như corticoid làm tăng khả năng hình thành mụn viêm.

Thói quen trang điểm

Việc trang điểm gây bít tắc lỗ chân lông, có 1 số bệnh nhân có thói quen trang điểm hàng ngày cùng với việc tẩy trang và vệ sinh da không kỹ sẽ khiến mọc mụn viêm và ngày càng nặng hơn

Ngoài ra, các thói quen như hay chống cằm, sờ tay lên da mặt (rất phổ biến) tạo điều kiện cho các vi khuẩn từ tay tiếp xúc với da hình thành nên mụn viêm. Thói quen dùng tay sờ vào các nốt mụn, nặn mụn bằng tay làm co tình trạng viêm của mụn ngày càng nặng và có nguy cơ lây lan sang các vùng da khác.

Cơ chế hình thành mụn viêm

Mụn viêm hình thành qua 4 giai đoạn sau:

Giai đoạn 1: Sự tăng tiết bã nhờn

Đa phần da chúng ta đều có sự tăng tiết bã nhờn. Đối với làn da, tuyến bã nhờn có 2 tác dụng, nếu sự tăng tiết bã nhờn hợp lí thì tuyến bã nhờn có rất nhiều chức năng tích cực cho làn da như: Làm cho mềm da, thải những chất cặn bã ra ngoài cơ thể mình qua da. Tuy nhiên, khi sự tăng tiết bã nhờn quá nhiều và kèm theo có sự ứ đọng hoặc viêm nhiễm của vi khuẩn, hoặc là môi trường khói bụi ô nhiễm sẽ rất dễ phát sinh mụn viêm.

Giai đoạn 2: Sự sừng hóa nang lông tuyến bã

Nang lông tuyến bã có khắp cơ thể, trừ vùng lòng bàn tay, bàn chân, tuy nhiên ở vùng mặt hoặc vùng ngực và lưng thì số lượng tuyến bã nhiều hơn. Sự sừng hóa cổ nang lông tuyến bã làm cho da dễ sần sùi, không mịn màng, hình thành nên các vi nhân mụn (“Tiền thân” của mụn đầu trắng và mụn đầu đen).

Giai đoạn 3: Mất cân bằng hệ khuẩn chí da

Có rất nhiều vi sinh vật khác nhau, từ vi nấm, vi khuẩn, virus,… “trú ngụ trên làn da. Vì vậy, khi có bất kỳ sự mất cân nào bằng xảy ra trên da cũng có thể khiến mụn xuất hiện. Đặc biệt là sự phát triển của vi khuẩn Propionibacterium Acnes (gọi tắt là vi khuẩn P. Acnes).

Giai đoạn 4: Quá trình viêm

Vi khuẩn P. Acnes có ở trong các nang lông tuyến bã, khi chất bã nhờn và sự ứ đọng chất bã nhiều làm cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở, phát triển rất nhanh và nó phóng thích ra những yếu tố viêm tạo thành mụn viêm trên da. Mụn viêm trong quá trình mới hình thành nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị sai phương pháp sẽ biến chứng nặng hơn thành mụn viêm mủ hay mụn viêm sưng đỏ (còn gọi là mụn nang, mụn bọc ở mũi, cằm, trán,…).

Các loại mụn viêm thường gặp

Dựa vào kích thước, mức độ viêm, màu sắc, sự phát triển của nhân mụn mà mụn viêm được chia ra thành các dạng mụn như:

Mụn viêm sẩn (Papules)

Mụn có kích thước nhỏ và có màu đỏ, đa phần không thấy nhân mụn và tổ chức mủ rõ. Đây là những tổn thương viêm đỏ gờ trên bề mặt da, có thể có cảm giác đau nhẹ khi chạm vào.

Mụn mủ (Pustules)

Loại mụn viêm này có những tổn thương mụn mủ có kích thước nhỏ bằng đầu đinh ghim hình thành bên cạnh các mụn nước với kích thước tương ứng. Đây là một bước phát triển mới của mụn viêm sẩn, màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng, bên trong chứa mủ, xung quanh là viền viêm đỏ.

Mụn viêm nang (Cysts)

Mụn với những tổn thương gờ lớn nhô lên khỏi bề mặt da hoặc sờ thấy có chân sâu bên dưới da, gây đau nhức, khó chịu. Mật độ tổ chức mụn có thể cứng chắc hoặc mềm tùy theo thành phần chất chứa bên trong nó là dịch, chất bã hay mủ.  Đây là loại mụn nặng và nguy cơ gây sẹo lõm, sẹo lồi rất cao.

Mụn viêm của bạn ở mức độ nhẹ – trung bình hay nặng?

Hãy nhìn vào gương và đếm số lượng các tổn thương mụn và xem phần phân loại gay bên dưới để biết được mức độ mụn viêm trên da bạn là mức độ nhẹ – trung bình hay nặng nhé!

Mụn viêm nhẹ

Rất nhiều nhân mụn đóng, đôi khi có mụn mủ và mụn viêm. Các nốt mụn không viêm < 20 hoặc các nốt mụn viêm < 15 hoặc: Tính tổng số lượng cả các nốt mụn viêm và không viêm là < 30.

Mụn viêm trung bình

Rất nhiều mụn đóng, mở, mụn viêm đỏ, mụn mủ. Có từ 20 – 100 tổn thương không viêm hoặc: Có từ 15 – 50 tổn thương viêm.

Mụn viêm nặng

Nhiều nang sâu, dễ hình thành sẹo rỗ nặng 5 nang hoặc: Tổng số lượng tổn thương viêm > 50 hoặc: Tổng số lượng tổn thương > 125.

*Lưu ý: Không được tự ý dùng tay hay các vật sắt nhọn lấy mụn viêm vì sẽ gây tổn thương và nhiễm trùng, làm nặng hơn tình trạng viêm của mụn. Hãy đến cơ sở trị mụn uy tín gặp Bác sĩ Da liễu ngay khi mụn viêm còn ở mức độ nhẹ để chữa trị kịp thời, tránh để lại sẹo xấu về sau.

Cơ chế điều trị mụn viêm

Cơ chế điều trị mụn viêm được các Bác sĩ nghiên cứu và xác nhận dựa vào các nguyên nhân khác nhau gây nên tình trạng mụn viêm của bệnh nhân. Từ việc chống lại Androgen và giảm sản xuất tuyến bã nhờn để ngăn ngừa tắc nghẽn nang lông đến việc làm giảm sự tăng sinh của vi khuẩn P.acnes và giảm viêm. Theo đề xuất mới nhất của AAD (Viện Hàn lâm Da liễu Hoa Kỳ) 2016 và diễn đàn Da liễu châu Âu S3, có hai giai đoạn trong việc tiếp cận điều trị mụn đó là: Giai đoạn điều trị tấn công và giai đoạn duy trì.

Giai đoạn tấn công

Thời gian điều trị của giai đoạn này tùy thuộc vào mụn viêm của bệnh nhân ở mức nhẹ – trung bình – hay nặng. Điều trị tấn công tức là dùng các phương pháp can thiệp ở nhiều góc độ nhằm tiêu diệt các vi khuẩn gây mụn, làm giảm tình trạng tiết bã nhờn, giảm các triệu chứng viêm và sưng (nếu mụn viêm ở mức độ viêm mủ và viêm nang).

Các phương pháp: Peel da, IPL, điện di trị mụn, chiếu ánh sáng sinh học màu xanh sẽ được các Bác sĩ chỉ định và kết hợp với thuốc uống trị mụn, thuốc bôi/chấm mụn giảm tình trạng viêm.

Giai đoạn duy trì

Đây là giai đoạn quan trọng sau khi đã điều trị tấn công làm ức chế viêm nhiễm của mụn. Thời gian điều trị của giai đoạn này được ước tính từ 3 – 9 tháng hoặc có khi dài hơn để ngăn ngừa mụn viêm tái phát sau khi giai đoạn tấn công đã mang lại những hiệu quả nhất định.

Các phương pháp: Điện di vitamin C, Chiếu ánh sáng sinh học xanh/đỏ kết hợp với phương pháp đắp mặt nạ giảm nhờn sẽ được các Bác sĩ chỉ định cùng với các thuốc trị liệu thích hợp để đảm bảo đến khi da hết mụn viêm. Các bước chăm sóc da mụn viêm đúng cách, cách làm mờ vết thâm tại nhà cũng sẽ được Bác sĩ hướng dẫn trong giai đoạn duy trì này.

Lời khuyên

Nên trị mụn viêm càng sớm càng tốt, kiên trì điều trị đủ 2 giai đoạn và duy trì việc chăm sóc da tại nhà đúng cách sẽ giúp bạn trị mụn viêm hiệu quả và ngăn ngừa mụn viêm tái phát sau điều trị.

Trên đây là những thông tin cần thiết về mụn viêm và cách điều trị. Hãy đến ngay Phòng khám Chuyên khoa Da liễu uy tín để được Bác sĩ Da liễu khám và đưa ra phác đồ trị mụn cá nhân hóa phù hợp với từng tình trạng mụn viêm. Điều này giúp việc trị mụn viêm an toàn, hiệu quả và rút ngắn thời gian, tránh được các rủi ro do trị mụn viêm sai phương pháp làm tổn thương da. Ngoài ra, hãy kết hợp cách trị mụn bọc ở mũi, cằm, trán, cách chăm sóc da tại nhà đúng cách để mang lại hiệu quả cao

Mời bạn tham khảo bài viết: Tất tần tật về mụn viêm bạn cần biết để điều trị hiệu quả – Phần II

Ngoài ra, để tìm hiểu chi tiết về trị mụn viêm chuẩn y khoa, bạn có thể tham khảo bài viết chuyên sâu: Mụn Viêm – Nguyên nhân, Cách điều trị và Ngừa tái phát