Nhiều người lo lắng về phản ứng của việc tiêm vắc xin Covid 19 khi đang trong liệu trình điều trị mụn với Isotretinoin uống. Nhiều câu hỏi được đặt ra, liệu rằng tiêm vaccine COVID-19 và thuốc uống Isotretinoin có ảnh hưởng không? Hãy đọc ngay bài viết dưới đây để biết câu trả lời nhé!
Đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp có tác động đáng kể đến việc cung cấp dịch vụ tại chỗ cho người bị mụn trứng cá. Do đó, xu hướng trị mụn tại nhà theo các hướng dẫn của Bác sĩ Da liễu như chăm sóc da tối giản, bôi và uống thuốc trị mụn tại nhà đang cho kết quả rất khả quan. Trong đó, Isotretinoin là thuốc trị mụn trứng cá có hiệu quả cao, nhưng rất cần được theo dõi sát sao để được điều chỉnh phù hợp khi cần thiết cũng như đánh giá hiệu quả.
Isotretinoin là thuốc gì? Công dụng và chỉ định
Isotretinoin là dẫn xuất của vitamin A. Đây là một loại được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nặng thông qua cơ chế bệnh sinh: Giảm tiết bã, giảm hiện tượng dày sừng, ức chế vi khuẩn C.acnes và tác động có lợi đến quá trình viêm.
Chúng thường được điều chế dưới dạng viên nang mềm với các loại hàm lượng như Isotretinoin 10mg, 20mg, 30mg, 40mg và còn được biết đến qua vài cái tên biệt dược khác như Absorica, Accutane, Amnesteem, Claravis, Sotret.
Isotretinoin đường uống đã được cơ quan thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt cho chỉ định điều trị mụn nang và mụn bọc. Bên cạnh đó, Isotretinoin cũng được các khuyến cáo chuyên ngành Da liễu cho sử dụng ở các trường hợp mụn mức độ trung bình kháng kháng sinh hay có kèm theo sẹo.
Thuốc Isotretinoin là thuốc kê đơn, chỉ được sử dụng theo chỉ định của Bác sĩ Da liễu sau khi cân nhắc lợi ích thuốc mang lại và nguy cơ tác dụng phụ có thể xảy ra.
Các trường hợp trị mụn thường được chỉ định Isotretinoin?
Thuốc isotretinoin đường uống thường được Bác sĩ Da liễu chỉ định sử dụng trong các trường hợp sau:
- Mụn trứng cá mức độ trung bình, nặng hoặc rất nặng, mụn trứng cá bọc, trứng cá mạch lươn, trứng cá nang.
- Thất bại với liệu trình 6-8 tuần kháng sinh đường uống phối hợp với retinol và benzoyl peroxide bôi ngoài da.
- Mụn do viêm da tiết bã, viêm nang lông do vi khuẩn Gram âm và mụn trứng cá kết cụm.
- Mụn kèm sẹo nặng hay có nguy cơ gây sẹo cao.
- Khi các loại thuốc trị mụn khác không mang lại hiệu quả khả quan.
Chống chỉ định
Các trường hợp sau chống chỉ định sử dụng thuốc isotretinoin:
- Dị ứng với isotretinoin, parabens, vitamin A hoặc các dẫn xuất của vitamin A với các thành phần có trong thuốc.
- Người có dự định hiến máu trong thời gian sắp tới.
- Phụ nữ mang thai hoặc có dự định có thai và cho con bú.
- Người có tiền sử suy gan, suy thận.
- Đang sử dụng thuốc kháng sinh nhóm Tetracyclines: tetracycline, minocycline, doxycycline.
Tác dụng phụ khi dùng Isotretinoin
Nhờ những tác dụng này nên Isotretinoin đường uống có thể được xem là thuốc trị mụn đem lại hiệu quả cao. Song song đó cũng có một số tác dụng phụ phổ biến nhất khi dùng Isotretinoin là:
- Khô da, khô môi, bong tróc, phát hồng ban, da nhạy cảm với ánh sáng.
- Gây thiếu máu, giảm tiểu cầu và bạch cầu trung tính.
- Đau khớp, đau cơ, đau lưng.
- Ảnh hưởng chức năng thận.
- Lo âu, trầm cảm.
- Tác dụng phụ nguy hiểm nhất của Isotretinoin là khả năng gây ra sẩy thai và dị dạng thai nhi.
Tác dụng phụ của Isotretinoin phụ thuộc liều. Mặc dù có hiệu quả cao trong điều trị mụn trứng cá nhưng vì một số tác dụng phụ kể trên mà Isotretinoin đường uống được cân nhắc kỹ lợi ích và nguy cơ trước khi lựa chọn điều trị.
Do đó trước khi điều trị, dù là phương pháp nào, bạn cũng nên trao đổi và thông báo với Bác sĩ tình điều trị tình trạng bệnh lý, tiền sử dị ứng, lịch sử điều trị hay kể cả các lo ngại của bản thân.
Lời khuyên:
Điều trị mụn với Isotretinoin bắt buộc phải có chỉ định và hướng dẫn của Bác sĩ da liễu. Tuyệt nhiên không tự ý mua và uống isotretinoin để trị mụn, hoặc nghe theo lời khuyên của người không có chuyên môn như bạn bè, vừa ảnh hưởng đến khả năng hấp thu thuốc vừa ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe làn da và cơ thể.
Những lưu ý khi dùng Isotretinoin uống trong thời gian giãn cách
Với những người bị mụn trung bình, mụn nặng đến rất nặng, việc sử dụng Isotretinoin uống tại nhà trong thời gian giãn cách do đại dịch Covid sẽ giúp đảm bảo duy trì liều điều trị liên tục. Ngoài việc sử dụng theo hướng dẫn và chỉ định liều lượng của Bác sĩ Da liễu suốt quá trình điều trị. Bạn cũng cần lưu ý một số thói quen ăn uống, sinh hoạt để tăng hiệu quả điều trị và giảm tác dụng phụ của Isotretinoin.
Những điều nên làm
- Chăm sóc giấc ngủ: Ngủ thật ngon vào đêm để cơ thể được nghỉ ngơi, giúp tâm trí thư giãn và làm cân bằng hormone (hormone là một trong những tác nhân hàng đầu gây ra mụn).
- Uống nhiều nước: Bổ sung đủ nước giúp cơ chế thanh lọc và thải độc của cơ thể hoạt động hiệu quả. Đồng thời khắc phục tác dụng khô da, khô môi do Isotretinoin gây ra.
- Dinh dưỡng hợp lý: Ăn đầy đủ và đa dạng thực phẩm là một cách hiệu quả bổ sung nguồn dinh dưỡng, vitamin, collagen tự nhiên cho làn da và cơ thể, đồng thời giúp các vết thương mụn mau lành hơn. Nên ăn các thức ăn mềm để dễ hấp thụ thuốc và dưỡng chất vào cơ thể, đồng thời tạo sự kích thích ăn uống. Bởi một số trường hợp dùng thuốc Isotretinoin có thể gây mệt mỏi và chán ăn
- Chăm sóc sức khỏe: Nghỉ ngơi hoặc tập thể dục nhẹ nhàng, vừa cải thiện sức khỏe một cách toàn diện trong mùa dịch, vừa giúp bạn thư giãn tinh thần, giảm mệt mỏi do tác dụng phụ do thuốc gây ra.
- Quản lý căng thẳng: Trong giai đoạn giãn cách, ít được đi ra ngoài. nhu cầu được giao tiếp nhiều nên tinh thần dễ rơi vào buồn phiền, lo âu, stress. Do đó hãy chăm sóc sức khỏe tinh thần thật tốt bởi một số báo cáo về tác dụng có hại liên quan đến tâm thần đối với bệnh nhân sử dụng Iso uống, nhưng chưa có kết luận rõ ràng, mặc dù vậy, vẫn nên cảnh giác với các thay đổi tâm trạng.
- Luôn kết nối và phản hồi với Bác sĩ Da liễu: Cần có sự theo dõi và giám sát của bác sĩ da liễu trong suốt quá trình điều trị với Iso. .
- Tránh thai an toàn: Isotretinoin là thuốc có nguy cơ cao gây khuyết tật thai nhi. Vì vậy người sử dụng Isotretinoin được khuyến cáo sử dụng biện pháp tránh thai trong suốt quá trình điều trị loại thuốc này, cũng như trong thời gian 1 tháng kể từ sau khi dùng liều thuốc cuối cùng.
- Tuân thủ hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để rút ngắn thời gian điều trị và đạt được kết quả tốt nhất: Uống đúng liều đúng giờ, tốt nhất nên uống lúc no và sau bữa ăn có chất béo/ mỡ. Bởi Isotretinoin ưa béo, nên dễ hấp thụ qua bữa ăn có chứa chất béo/ mỡ. Tuy vậy, bạn chỉ nên ăn chất béo/ mỡ trong các bữa uống isotretinoin, còn các buổi ăn khác nên hạn chế.
- Tránh nắng kỹ: Ngoài ra, nên che chắn da kỹ với kem chống nắng cho da dầu mụn vì thuốc trị mụn isotretinoin sẽ làm cho da nhạy cảm hơn với ánh nắng.
Những điều cần tránh
- Không uống rượu, bia, vì Isotretinoin có thể ảnh hưởng đến gan, bia rượu có chứa alcohol cũng gây tác động đến gan. Do đó không nên uống rượu khi đang dùng thuốc để giảm thiểu tác động trên gan.
- Không uống nhiều thực phẩm chứa cafein (trà, cà phê, nước tăng lực…) sẽ càng làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng và cản trở khả năng hấp thụ Isotretinoin vào cơ thể.
- Không ăn nhiều chất béo bão hòa từ mỡ động vật không có lợi cho sức khỏe, mà khi phối hợp với những tinh bột đã được tinh chế sẽ gia tăng thêm nguy cơ tắc nghẽn mạch máu, gián tiếp ảnh hưởng đến chuyển hóa Isotretinoin.
Tiêm vaccine COVID-19 và thuốc uống Isotretinoin có ảnh hưởng gì không?
Thực tế, chưa ghi nhận báo cáo khoa học nào về phản ứng bất lợi giữa Isotretinoin với vaccine Covid và bất kỳ loại vaccine tiêm chủng thông thường nào khác. (Tình theo những dữ liệu hiện có trước COVID-19 cho đến thời điểm hiện tại).
Ngoài ra, những trường hợp sử dụng Isotretinoin uống KHÔNG thuộc nhóm đối tượng thận trọng, trì hoãn hay có chống chỉ định với tiêm chủng (theo hướng dẫn cập nhật ngày 10/8/2021 của Bộ Y tế).
Do đó, bạn không cần quá lo lắng về việc lỡ uống thuốc hay tiếp tục liệu trình Isotretinoin sau tiêm chủng.
Tuy nhiên bạn cần lưu ý theo dõi sức khỏe bản thân sau tiêm chủng theo hướng dẫn của Bộ Y tế, đồng thời bạn cũng cần thông báo với bác sĩ thăm khám sàng lọc trước tiêm chủng về việc uống isotretinoin hay bất kỹ thuốc điều trị nào khác cùng với các tiền sử liên quan, tuân theo hướng dẫn của bác sĩ trực tiếp thăm khám cho mình để đảm bảo an toàn và yên tâm nhé!
Một số thông tin thú vị khác, theo lý thuyết phân tích thì Isotretinoin uống có thể làm giảm viêm và làm gia tăng các cơ chế miễn dịch khác nhau, bao gồm cả Covid 19, bởi Istotretinoin được chứng minh là có thể làm giảm số lượng thụ thể ACE 2 trên bề mặt tế bào nên bác sĩ Elgarhy (thuộc đại học Tanta, Ai Cập) cho rằng điều trị bằng thuốc này có thể làm giảm lượng virus SARS-CoV-2 vào trong tế bào, qua đó nó có thể phòng ngừa sự xâm nhập tế bào của SARS-CoV-2 và thuốc đang được một số nghiên cứu ứng dụng trong điều trị COVID-19. Tuy nhiên hiện vẫn chưa có kết quả và có thể đưa ra khuyến cáo được..
Lời khuyên: Những trường hợp đang dùng bất kỳ thuốc điều trị nào, hãy nhớ thông báo với Bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm chủng và theo dõi sức khỏe sau tiêm chủng để đảm bảo an toàn
(*) Hiệu quả điều trị có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người, nếu bạn có cơ địa tốt hiệu quả điều trị sẽ đạt cao hơn.
Câu hỏi thường gặp
Uống Isotretinoin trong bao lâu để mang lại hiệu quả lâu dài?
Thông thường, hầu hết bệnh nhân trị mụn bằng isotretinoin đường uống sẽ hết mụn khi kết thúc đợt điều trị trong 4-6 tháng tùy thuộc vào liều lượng sử dụng.
Trong nghiên cứu khoa học cho thấy, khi kết thúc đợt điều trị Isotretinoin trong 4-6 tháng tùy thuộc vào liều lượng sử dụng thấp/vừa và cao đã cho kết quả 100% bệnh nhân đều hết mụn. Mặc dù thời gian điều trị khác nhau tùy vào tình trạng da, mức độ mụn, khả năng đáp ứng điều trị của mỗi người và chỉ định điều trị của thể của Bác sĩ Da liễu.
Tuy nhiên, cũng có những trường hợp điều trị Isotretinoin kéo dài (trên 12 tháng) dưới sự theo dõi và giám sát chặt chẽ từ Bác sĩ chuyên khoa da liễu, thường rơi vào các trường hợp mụn “ cứng đầu” như:
– Mụn trứng cá dai dẳng.
– Tuyến bã tăng tiết và hoạt động quá mức.
– Trứng cá đỏ.
– Viêm nang lông da dầu.
Bên cạnh đó, sau khi thấy tác dụng của điều trị và dừng uống thuốc, da có thể dần quay lại trạng thái ban đầu và đổ nhờn nhiều ở những người có cơ địa da dầu. Vì vậy, bạn cần duy trì chế độ chăm sóc da phù hợp , ăn uống, sinh hoạt lành mạnh theo hướng dẫn của Bác sĩ Da liễu để duy trì kết quả và ngăn mụn tái phát.
Nên làm gì trong trường hợp quên một liều HOẶC dùng quá liều isotretinoin?
Nếu dùng isotretinoin quá liều và cơ thể có những dấu hiệu bất thường như nôn, tiết dịch, đau bụng, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng hay kể cả cảm giác lo âu, bạn cần gọi hoặc đến ngay Trung tâm y tế gần nhất.
Nhớ ghi lại liều dùng hoặc mang theo loại thuốc isotretinoin cùng những thuốc khác, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa mà bạn đã dùng.
Ngược lại, nếu quên một liều, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Tuyệt đối không dùng gấp đôi liều đã quy định. Bạn có thể đặt nhắc nhở trên điện thoại thông minh để không quên uống thuốc nhé!
Có nên ngừng uống Isotretinoin trong thời gian chờ tiêm vắc xin covid mũi thứ 2?
Thông thường, khoảng cách giữa 2 mũi tiêm này là khá dài (4-12 tuần), nếu ngưng isotretinoin uống có thể có một số ảnh hưởng đến liệu trình điều trị. Do đó, bạn nên khám online với bác sĩ đang theo dõi liệu trình iso uống của bạn để nhận được tư vấn phù hợp nhất nhé!
