Da bị kích ứng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe làn da nếu không được xử lý kịp thời. Từ các dấu hiệu thường gặp đến nguyên nhân sâu xa và giải pháp phục hồi, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về vấn đề này, giúp bạn bảo vệ làn da một cách tốt nhất.
Kích ứng da là gì?
Kích ứng da mặt hay còn được gọi là viêm da tiếp xúc, là tình trạng da phản ứng bất thường khi tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng hoặc dị ứng. Tình trạng này có thể xảy ra khi ngay từ lần đầu da tiếp xúc với một loại hóa chất mới hoặc phát triển dần theo thời gian nếu da thường xuyên tiếp xúc với tác nhân đó.
Những dấu hiệu da bị kích ứng bạn nên biết
Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết tình trạng kích ứng da:
- Cảm giác châm chích trên da.
- Da bị kích ứng thường nổi mẩn đỏ, sưng, nóng rát da thậm chí phồng rộp.
- Da bị khô sần, có mụn nước, hơi bong tróc.
- Da bị ngứa ngáy liên tục.
Da nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy liên tục là một trong những dấu hiệu da bị kích ứng.
Nguyên nhân gây kích ứng da là gì?
Những dấu hiệu da bị kích ứng trên có thể xuất phát từ các nguyên nhân như:
- Tiếp xúc với hóa chất gây kích ứng: Các hóa chất được cho là dễ kích ứng như Sodium Lauryl Sulfate, Phthalates – thường có trong sữa tắm, dầu gội đầu hoặc các chất tạo màu, chất bảo quản, hương liệu có trong hóa mỹ phẩm và nước hoa.
- Da bị ma sát với chất liệu khô ráp: Da bị kích ứng cũng có thể xảy ra khi ma sát quá nhiều với các loại quần áo có chất liệu thô ráp (như jeans, ren, nylon,…) khiến hàng rào bảo vệ da dễ bị suy yếu.
- Tác động từ môi trường: Các yếu tố môi trường như khói bụi, thay đổi thời tiết đột ngột, nhiệt độ khắc nghiệt (quá cao hoặc quá thấp) và ánh nắng mặt trời cũng có thể gây kích ứng da mặt.
Một số thành phần như chất bảo quản, hương liệu,… có trong mỹ phẩm cũng có thể là nguyên nhân khiến kích ứng da mặt.
Kích ứng da và dị ứng da khác nhau như thế nào?
Kích ứng da và dị ứng da là hai thuật ngữ khác biệt nhưng lại dễ gây nhầm lẫn cho nhiều người. Trong đó, kích ứng là phản ứng không đặc hiệu của da đối với tổn thương da do hóa chất trực tiếp và/hoặc giải phóng các chất trung gian gây viêm. Còn dị ứng da là tình trạng da bị biến đổi protein và gây ra phản ứng miễn dịch do tiếp xúc với dị nguyên bên ngoài khi phải tiếp xúc với tác nhân không phù hợp. Bản chất của dị ứng là phản ứng bất thường, gây ra bởi hệ thống miễn dịch của một cá nhân đối với chất gây dị ứng.
Dưới đây là bảng so sánh kích ứng da và dị ứng da để bạn dễ hình dung hơn:
| Tiêu chí | Kích ứng da | Dị ứng da |
| Khái niệm | Phản ứng của da khi tiếp xúc với chất kích thích, không liên quan đến hệ miễn dịch. | Phản ứng của da do hệ miễn dịch phản ứng quá mức với chất gây dị ứng. |
| Nguyên nhân | Tiếp xúc với hóa chất mạnh, chất tẩy rửa, thời tiết, nhiệt độ, ánh nắng,… | Tiếp xúc với các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông thú, mỹ phẩm chứa thành phần dị ứng,… |
| Dấu hiệu | – Ban đỏ, mụn nước, mụn mủ, xuất huyết, đóng vảy, vảy tiết.
– Cũng có thể gây ngứa hoặc thậm chí đau rát tại vùng tiếp xúc. |
– Thường xảy ra theo từng giai đoạn: Giai đoạn đầu là ban đỏ phù nề, tiếp theo là xuất hiện vảy tiết, rỉ dịch và giai đoạn sau là da khô, tróc vảy.
– Trong trường hợp phản ứng nghiêm trọng, có thể sưng và phồng rộp. – Có thể gây ngứa dữ dội – Triệu chứng này cần phải chú ý. |
| Phạm vi ảnh hưởng | Thường chỉ xảy ra tại ranh giới rõ nét ở các vùng tiếp xúc (không xảy ra tình trạng lan rộng) và thường không đối xứng. | Có thể lan ra các vùng da khác, không chỉ giới hạn ở vùng tiếp xúc. |
| Thời gian hết | Kích ứng da có thể tự khỏi trong một vài ngày hoặc sau khi bạn ngừng sử dụng sản phẩm có chứa tác nhân gây kích ứng. | Tình trạng dị ứng da thì nghiêm trọng hơn (có thể gây ra hậu quả như da bị sạm, nám, bị bào mòn, giãn mao mạch), mất khoảng vài tuần đến vài tháng để hồi phục. |
| Khả năng tái phát | Thường phụ thuộc vào tần suất tiếp xúc với tác nhân kích thích. | Dễ tái phát nếu tiếp xúc với chất gây dị ứng, thậm chí với lượng rất nhỏ. |
Các tác hại khi da bị kích ứng
Làn da khi bị kích ứng không chỉ biểu hiện qua các triệu chứng như châm chích, nóng đỏ hay mẩn ngứa mà còn gây ra nhiều tác động tiêu cực lâu dài đối với làn da:
- Làm da khô hơn và căng rát: Tình trạng kích ứng da khiến hàng rào bảo vệ da bị tổn thương, giảm khả năng giữ ẩm tự nhiên, dẫn đến da khô ráp, bong tróc và cảm giác căng tức khó chịu.
- Bùng phát mụn: Nếu da đang có nhiều mụn, đặc biệt là mụn mủ hoặc vết thương hở, việc tiếp xúc với các tác nhân kích ứng có thể khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, kết hợp với lỗ chân lông bị tắc nghẽn, làm tăng nguy cơ nổi mụn.
Da bị kích ứng nên làm gì để hồi phục?
Sau khi đã hiểu rõ kích ứng da mặt là gì, vậy nên làm gì để cải thiện tình trạng này nhanh chóng?
Tình trạng kích ứng da có thể giảm đi sau vài ngày, tuy nhiên để làm giảm triệu chứng và khắc phục tạm thời, bạn có thể áp dụng các cách như sau:
Ngừng dùng mỹ phẩm
Ngưng sử dụng mỹ phẩm là đáp án đầu tiên cho thắc mắc da bị kích ứng nên làm gì. Bởi vì việc tiếp tục sử dụng mỹ phẩm có thể khiến tình trạng kích ứng diễn ra nghiêm trọng hơn. Cụ thể, bạn hãy tạm ngừng sử dụng tất cả các sản phẩm chăm sóc da, đặc biệt là mỹ phẩm chứa thành phần có khả năng gây kích ứng như cồn, hương liệu hoặc acid mạnh.
Làm dịu da bằng cách chườm lạnh
Khi bị kích ứng da mặt nên làm gì? Lúc này, nếu làn da nóng rát, bạn phải rửa sạch ngay lớp mỹ phẩm còn bám trên da, tốt nhất là rửa mặt bằng nước mát. Đồng thời, kết hợp chườm lạnh giúp làm dịu da, giảm sưng tấy và cảm giác ngứa ngáy. Bạn có thể dùng khăn vải quấn một vài viên đá lạnh và lăn đều nhẹ nhàng trên da trong vài phút để giảm bớt cảm giác khó chịu.
Khi bị kích ứng da mặt bạn nên rửa mặt ngay với nước và sử dụng khăn chườm lạnh để làm dịu da.
Hạn chế tiếp xúc với khói bụi và ánh nắng mặt trời
Bạn nên tránh để da tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố môi trường như khói bụi, ánh nắng mặt trời, hoặc nhiệt độ quá cao. Bởi vì những tác nhân này có thể làm tình trạng kích ứng trở nên nghiêm trọng hơn. Đồng thời, còn có thể gây sạm, nám da và cản trở quá trình phục hồi làn da bị kích ứng.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học
Một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dưỡng chất có thể giúp bạn hồi phục làn da sau kích ứng hiệu quả hơn. Theo đó, bạn nên bổ sung nhiều thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3 (cà rốt, cà chua, cá hồi, rau bina, dâu tây, việt quất) để giúp phục hồi da nhanh chóng và giảm viêm. Đồng thời, hạn chế thực phẩm gây kích ứng như đồ ăn cay, thực phẩm có nhiều dầu mỡ.
Điều chỉnh chế độ sinh hoạt
Bạn nên ngủ sớm và đủ giấc, hạn chế căng thẳng và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh để giúp da phục hồi sau kích ứng nhanh chóng.
Bên cạnh những cách trên, bạn đừng quên duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh như ngủ sớm và đủ giấc mỗi ngày.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Sau khi đã khắc phục tạm thời các biện pháp chăm sóc tại nhà nhưng tình trạng da bị kích ứng vẫn không cải thiện hoặc trở nên nặng hơn, bạn nên sớm đến phòng khám da liễu để được bác sĩ thăm khám trực tiếp và soi da cẩn thận. Từ đó, bác sĩ da liễu sẽ cho bạn lời khuyên chính xác nên làm gì khi da mặt bị kích ứng cũng như hướng dẫn chăm sóc làn da đúng cách.
Phòng khám chuyên khoa da liễu O2 SKIN hội tụ bác sĩ giỏi chuyên môn, đầy đủ chứng chỉ hành nghề và dày dặn kinh nghiệm. Tại đây, bác sĩ sẽ thăm khám, soi da cẩn thận và chẩn đoán nguyên nhân chính gây tình trạng da bị kích ứng. Từ đó xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa chuẩn y khoa cho từng khách hàng.
Bác sĩ tại O2 SKIN có đầy đủ giấy phép hành nghề, nhiều kinh nghiệm sẽ thăm khám, tư vấn phác đồ và đưa ra lời khuyên bị kích ứng da mặt nên làm gì để phục hồi nhanh chóng.
Tùy vào tình trạng da, bác sĩ kết hợp nhiều phương pháp giúp trị mụn, giảm viêm và hồi phục làn da nhanh chóng như thuốc uống/ bôi, lấy nhân mụn, đắp mặt nạ, điện di,… Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn điều chỉnh chế độ chăm sóc da và tư vấn sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm phù hợp để nhanh hồi phục.
Điển hình trong những trường hợp bùng phát mụn do kích ứng da và được bác sĩ O2 SKIN điều trị thành công đó là bạn Thùy Linh. Từng bị kích ứng da và bùng phát mụn do sử dụng mỹ phẩm không phù hợp và sai cách, làn da của Thùy Linh đã có những cải thiện đáng kể chỉ sau 1 tháng điều trị tại O2 SKIN.
Liên hệ ngay O2 SKIN nếu bạn đang gặp các vấn đề kích ứng da, bùng phát mụn,… để được bác sĩ chuyên khoa da liễu thăm khám, xây dựng phác đồ điều trị phù hợp!
Đến đây hy vọng rằng đã giúp bạn hiểu được kích ứng da là gì. Nhìn chung da bị kích ứng tuy không phải là một vấn đề nghiêm trọng nhưng nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến những tổn thương lâu dài. Việc tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và áp dụng các giải pháp điều trị đúng đắn sẽ giúp bạn giữ gìn được làn da khỏe mạnh và tránh khỏi những ảnh hưởng tiêu cực từ kích ứng.
