Có không ít bạn trẻ hiện nay gặp vấn đề nổi mụn tuổi dậy thì. Điều này làm các bạn mất đi sự tự tin về bản thân trong cuộc sống cũng như công việc, thậm chí nó có thể trở thành nỗi ám ảnh, nguyên nhân dẫn trầm cảm của nhiều bạn trẻ. Vậy nguyên nhân gây ra mụn ở tuổi dậy thì là gì? Cách điều trị và phòng tránh như thế nào? Xem bài viết sau để hiểu rõ hơn.
1. Mụn trứng cá tuổi dậy thì là gì?
Mụn ở tuổi dậy thì hay mụn trứng cá dậy thì là một thuật ngữ y tế để trị mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, cổ hay thân mình. Tình trạng mụn xảy ra khi lỗ chân lông bị bịt kín bởi tế bào chết và bã nhờn cùng sự tích tụ của vi khuẩn. Bên cạnh nổi mụn, làn da còn có thể bị viêm và chuyển sang màu đỏ hoặc sưng tấy.
Giai đoạn dậy thì thường nổi nhiều mụn trứng cá.
2. Nguyên nhân gây mụn ở tuổi dậy thì
Mụn tuổi dậy thì có thể xuất hiện bởi các nguyên nhân dưới đây:
2.1. Thay đổi nội tiết tố
Sự thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ tuổi dậy thì, thanh thiếu niên (hormon giới tính Androgen) làm cho các tuyến bã nhờn mở rộng và sản xuất bã nhờn tăng lên. Lượng dầu tiết ra quá mức kết hợp với tế bào chết, bụi bẩn trên da sẽ gây tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây mụn.
2.2. Các yếu tố bên ngoài
Mụn ở tuổi dậy thì có thể bắt nguồn từ thói quen sử dụng mỹ phẩm gốc dầu, sản phẩm chăm sóc tóc chứa dầu khiến da bị bít tắc và hình thành nhân mụn. Bên cạnh đó, sử dụng sữa rửa mặt chứa xà phòng, chất làm se da có thể làm mất cân bằng độ pH tự nhiên của da, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ, gây bít tắc nang lông và nổi mụn.
2.3. Chế độ ăn uống
Theo nhiều nghiên cứu, sữa và các chế phẩm từ sữa có thể làm tăng nồng độ Insulin-like growth factor-1 (IGF-1) trong máu. Chất này có thể làm tăng tổng hợp Androgen, dẫn đến tăng sản xuất bã nhờn, khiến da nổi nhiều mụn. Ngoài ra, chế độ ăn uống nhiều đường (bánh ngọt, nước ngọt có ga, soda,…) cũng khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh làm tình trạng mụn trầm trọng hơn.
2.4. Stress
Tình trạng lo âu, căng thẳng cũng là nguyên nhân gây mụn. Bởi căng thẳng có thể khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh và tăng phản ứng viêm trong cơ thể, từ đó làm mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Một số lý do khiến các bạn nổi mụn ở tuổi dậy thì do stress gồm có:
- Thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì.
- Stress vì tự ti ngoại hình.
- Căng thẳng do học tập, ôn thi.
3. Các dạng mụn tuổi dậy thì thường gặp
Tổn thương mụn dậy thì thường được chia thành 2 loại cơ bản sau:
3.1. Mụn viêm
Các tổn thương mụn viêm tuổi dậy thì có thể tồn tại ở cả 3 dạng sau:
- Sẩn đỏ (Papules) và Mụn mủ (Pustules): Đây là những tổn thương viêm ban đầu thường nhỏ hơn 5mm. Trong đó mụn mủ thường có nhân mủ màu trắng hoặc vàng do sự tích tụ các tế bào bạch cầu bên trong lỗ chân lông.
- Mụn bọc Nodules (nặng): Các nốt mụn phát triển sâu dưới da, lan rộng và có kích thước lớn (≥0,5 cm) hoặc nốt (≥1 cm) không chứa nhân, có màu đỏ, sưng và đau. Thường thấy nhất là mụn bọc ở má, mụn bọc ở cằm, trán.
- Mụn nang Cysts (nặng): Đây là mụn trứng cá thể nặng, thường có hình dáng như ‘khối u’. Mụn không bị xơ và bên trong chứa đầy chất lỏng hoặc mủ gây cảm giác đau nhức. Trong một số trường hợp viêm nang nặng, mụn còn có mùi hôi khó chịu.
Ngoài ra, việc tự xử lý mụn trứng cá không đúng cách có thể để lại các di chứng như loạn sắc tố da, thâm mụn và sẹo rỗ. Đây cũng là những tổn thương hay gặp khi bị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì.
3.2. Mụn không viêm
Mụn không viêm bao gồm 2 loại cơ bản:
- Mụn đầu trắng: Những tổn thương đốm trắng hay xám trên bề mặt da. Loại mụn này còn được gọi là ‘nhân mụn đóng’ vì các tế bào da ngăn chặn hoàn toàn lỗ chân lông.
- Mụn đầu đen: Đây là những tổn thương đốm nâu hay đen trên bề mặt da. Loại mụn này còn gọi là ‘nhân mụn mở’ vì các tế bào da chỉ chặn một phần lỗ chân lông nên phần nhân mụn chứa các tế bào chết tiếp xúc với oxy không khí làm cho đầu mụn có màu đen hoặc nâu đặc trưng.
Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì xuất hiện ở dạng mụn viêm và mụn không viêm.
4. Mụn tuổi dậy thì phát triển như thế nào?
Mụn ở tuổi dậy thì hình thành và phát triển theo 4 quá trình cơ bản như sau:
- Nang lông bị tắc bởi tế bào da chết, bã nhờn, khói bụi, mỹ phẩm,… gây ra nhân mụn.
- Trong giai đoạn dậy thì, tuyến bã nhờn trên da tăng tiết dẫn đến dư thừa, làm tắc nghẽn lỗ chân lông (đặc biệt là mụn dậy thì ở nam).
- Vi khuẩn C.acnes thường sống trên da, khi gặp bã nhờn sẽ sinh sôi và phát triển gây mụn.
- Viêm xảy ra do sự phát triển quá mức của vi khuẩn hoặc các yếu tố khác. Điều này có thể dẫn đến vỡ nang và hình thành mụn đỏ hoặc mụn mềm.
5. Mụn trứng cá tuổi dậy thì kéo dài bao lâu?
Mụn trứng cá thường bắt đầu trong thời kỳ dậy thì ở độ tuổi từ 10 đến 13 và có xu hướng trở nên tồi tệ hơn ở những người có làn da nhờn. Loại mụn này thường kéo dài từ 5 đến 10 năm và cải thiện vào đầu những năm 20 tuổi.
6. Mụn tuổi dậy thì có tự hết không?
Việc mụn ở tuổi dậy thì có tự hết không còn tùy thuộc vào cơ địa, loại mụn và cách chăm sóc da. Thực tế, trường hợp mụn trứng cá nhẹ: mụn đầu đen, mụn đầu trắng,… nếu chăm sóc da đúng cách và khoa học thì sẽ tự biến mất. Tuy nhiên, cũng có nhiều người bị mụn ở tuổi dậy thì ‘đeo bám’ đến tuổi trưởng thành, để lại di chứng cho làn da như rối loạn sắc tố hoặc sẹo. Điều này khiến các bạn trở nên tự ti, e ngại trong giao tiếp với mọi người.
Do vậy, khi bị mụn ở tuổi dậy thì bạn nên chủ động gặp bác sĩ da liễu để thăm khám, đồng thời chia sẻ về quá trình trị mụn trước đó, loại mỹ phẩm đang dùng… Điều này giúp bác sĩ nắm rõ tình trạng mụn và tư vấn phác đồ điều trị cá nhân hóa, phù hợp với tình trạng mụn và cơ địa của bạn. Qua đó, mang lại hiệu quả trị tối ưu, rút ngắn thời gian chữa trị và ngăn ngừa mụn tái phát.
Để điều trị mụn ở độ tuổi dậy thì hiệu quả, nhanh chóng bạn nên đến gặp bác sĩ da liễu để thăm khám và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.
7. Cách trị mụn tuổi dậy thì hiệu quả
Dưới đây là một số cách xử lý mụn ở tuổi dậy thì mà bạn nên tham khảo:
7.1. Vệ sinh da hàng ngày
Làm sạch da để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn là điều quan trọng để kiểm soát mụn. Với làn da ở độ tuổi dậy thì, bạn có thể sử dụng sữa rửa mặt có độ pH phù hợp, làm sạch da nhẹ nhàng 2 lần/ngày (buổi sáng và tối). Ngoài ra, dù không trang điểm nhưng bạn vẫn nên tẩy trang (trước khi rửa mặt) vào buổi tối để làm sạch da sâu. Qua đó ngăn ngừa tình trạng bít tắc lỗ chân lông và gây mụn.
7.2. Sử dụng thuốc bôi không kê đơn
Thuốc trị mụn dạng bôi là giải pháp hữu hiệu giúp giảm những nốt mụn ở tuổi dậy thì. Có thể kể đến hoạt chất như Salicylic Acid (BHA), có thể tan trong dầu nên thấm sâu vào lỗ chân lông giúp làm giảm viêm, thông thoáng và hạn chế bít tắc lỗ chân lông nhờ tác dụng bong sừng. Ngoài ra các hoạt chất khác như Retinoid, Benzoyl Peroxide (BPO),… có tác dụng thúc đẩy tái tạo tế bào da, kháng viêm, tiêu diệt vi khuẩn C.acnes và giảm mụn hiệu quả.
Tuy là thuốc bôi mụn không kê đơn nhưng bạn vẫn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng mụn, đạt hiệu quả trị mụn tốt hơn cũng như hạn chế tối đa các tác dụng phụ (bong da, mẩn đỏ…).
7.3. Điều chỉnh chế độ ăn uống
Để cải thiện mụn ở tuổi dậy thì, bạn nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường, sữa và chế phẩm từ sữa (một trong những nguyên nhân gây mụn ở tuổi dậy thì). Đồng thời, bạn nên tăng cường bổ sung rau củ, trái cây và uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Điều này giúp cung cấp dưỡng chất cho da từ bên trong, giúp da luôn đủ ẩm, hỗ trợ quá trình điều trị mụn diễn ra thuận lợi hơn.
7.4. Kiểm soát căng thẳng
Bạn nên chăm sóc sức khỏe tinh thần thật tốt bằng cách tập thể dục nhẹ nhàng, yoga hoặc học thêm các lĩnh vực mà mình yêu thích (vẽ, múa,…), trồng cây xanh, chăm sóc thú cưng,… Những niềm vui nhỏ này sẽ giúp bạn kiểm soát tâm trạng tiêu cực, lo âu, stress,… Qua đó tinh thần trở nên thoải mái, giúp tình trạng mụn sớm cải thiện.
7.5. Thoa kem chống nắng
Thoa kem chống nắng giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, từ đó ngăn ngừa mụn trứng cá hoặc hạn chế làm mụn nặng hơn. Bên cạnh đó, kem chống nắng còn giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của ánh nắng lên các vùng da đang bị viêm, giảm thiểu nguy cơ để lại thâm mụn.
Sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi các tác nhân gây mụn từ môi trường, nâng cao hiệu quả điều trị mụn.
7.6. Không tự ý nặn mụn
Việc cạy nặn mụn không đúng cách, không đảm bảo vệ sinh dụng cụ tại nhà có thể khiến nốt mụn bị viêm nhiễm, trở nên sưng to, mưng mủ và lan rộng ra các vùng da xung quanh. Chưa kể sau khi nặn mụn nếu không biết cách chăm sóc da có thể dẫn đến thâm sẹo.
Nhìn chung, ngay khi nhận thấy tình trạng mụn ngày càng nặng thì bạn nên đến phòng khám da liễu uy tín để được bác sĩ da liễu thăm khám, tư vấn phác đồ điều trị chuẩn y khoa để kiểm soát mụn hiệu quả.
Sau hơn 9 năm hoạt động, O2 SKIN tự hào là phòng khám tiên phong điều trị mụn chuẩn Y khoa khi đã giúp hơn 489.000 khách hàng trị mụn thành công. Điều trị tại phòng khám, bạn có thể hoàn toàn yên tâm bởi:
- Trực tiếp thăm khám cùng bác sĩ da liễu giàu kinh nghiệm: Đến O2 SKIN, bạn được thăm khám trực tiếp cùng đội ngũ bác sĩ chuyên khoa da liễu, dày dặn kinh nghiệm. Dựa vào kết quả, bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị mụn cá nhân hóa, phù hợp với độ tuổi, tình trạng da, nền da,… của bạn. Nhờ đó đảm bảo mang đến hiệu quả điều trị cao và an toàn tối đa.
- Cam kết tư vấn trung thực, không chèo kéo: Bác sĩ O2 SKIN cam kết tư vấn trung thực dựa trên y học chứng cứ và tình trạng mụn của bạn. Đảm bảo chỉ định sản phẩm và dịch vụ thực sự cần thiết, không nói quá hay chèo kéo mua gói liệu trình dài hạn.
- Quy trình tiệt trùng nghiêm ngặt, đạt chuẩn: O2 SKIN luôn đặt yếu tố an toàn là trên hết. Do đó, trang thiết bị và vật tư y tế sử dụng trong quá trình lấy nhân mụn, peel da, lăn kim,… đều tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc vô trùng, vô khuẩn, tránh lây nhiễm chéo.
- Chi phí hợp lý, thanh toán từng lần điều trị: O2 SKIN công khai bảng giá minh bạch khi tư vấn cho khách hàng. Đặc biệt, bạn có thể thanh toán cho từng lần điều trị và có được mức giá ưu đãi nếu là học sinh/sinh viên.
- Hỗ trợ ngăn ngừa mụn tái phát: Sau thăm khám và điều trị mụn thành công, bạn sẽ được hướng dẫn cách chăm sóc da tại nhà, tư vấn chọn mua sản phẩm phù hợp để ngừa mụn tái phát lâu dài.
Với đa dạng dịch vụ trị mụn chuẩn Y khoa, O2 SKIN giúp bạn có lộ trình trị mụn đúng đắn, đạt hiệu quả và an toàn.
Bạn có thể tham khảo một số chia sẻ hành trình điều trị mụn tuổi dậy thì thành công tại O2 SKIN:
Trường hợp 1:
Đặng Văn Thương (21 tuổi, sinh viên, TP. Thủ Đức) bị mụn đầu đen, mụn viêm trên má và cằm khiến bạn khó chịu trong sinh hoạt và ngại giao tiếp. Khi được giới thiệu đến phòng khám O2 SKIN, bạn được bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị chuẩn Y khoa gồm thuốc uống, lấy nhân mụn, đắp mặt nạ và chiếu ánh sáng. Sau 3 tháng điều trị, làn da của bạn Thương đã cải thiện rất nhiều, mụn giảm bớt, da sáng khỏe và mịn màng. Điều này giúp bạn cảm thấy vui vẻ và tự tin hơn.
Trường hợp 2:
Trần Diệu Vân Khánh (16 tuổi, học sinh, TP. Thủ Đức) bị mụn trứng cá ở trán và má suốt 5 năm. Bạn đã tự điều trị mụn tại nhà nhưng không đạt hiệu quả như mong muốn. Đến khi điều trị tại O2 SKIN, sau 6 tháng kiên trì tình trạng da của bạn đã cải thiện hơn 70%, giảm mụn, vết thâm mờ, tự tin hơn khi đi ra ngoài.
Trường hợp 3:
Trần Huỳnh Quyên (17 tuổi, học sinh, TP. Cần Thơ) bị mụn khoảng 3 năm trước khi đến O2 SKIN. Lúc đó, trên trán và má của bạn xuất hiện nhiều mụn viêm, thâm mụn. May mắn biết đến O2 SKIN, bạn được bác sĩ thăm khám và tư vấn phác đồ điều trị gồm thuốc uống, thuốc bôi kết hợp điện di, lấy nhân mụn, chiếu ánh sáng sinh học và peel da. Sau 4 tháng điều trị, làn da của bạn đã cải thiện khoảng 80%, không còn mụn viêm, da trắng sáng và mịn màng hơn.
8. Cách hạn chế mụn tuổi dậy thì
Để ngăn ngừa mụn trứng cá ở tuổi dậy thì, bạn lưu ý một số điều sau:
- Nên rửa mặt bằng sữa rửa mặt không quá hai lần một ngày, đồng thời tránh kỳ cọ, ma sát da mặt dễ làm tổn thương da.
- Bạn nên bổ sung đủ nước 2 lít mỗi ngày. Vì khi cơ thể mất nước, các tuyến dầu của da sản xuất nhiều dầu nhờn hơn. Mất nước cũng làm cho làn da xỉn màu và đẩy nhanh quá trình viêm và mẩn đỏ.
- Luôn giữ tóc sạch, không chạm tay lên mặt, không tự ý nặn mụn. Điều này giúp tránh đưa vi khuẩn lên da gây bít tắc lỗ chân lông, tăng nguy cơ nổi mụn hoặc làm lây lan mụn ra rộng hơn dẫn đến thâm sẹo.
- Không sử dụng sản phẩm chăm sóc da, mỹ phẩm kém chất lượng chứa các chất gây hại có thể khiến da nổi nhiều mụn, da mỏng yếu, lộ mao mạch,…
- Chế độ ăn uống khoa học, bổ sung rau củ quả để cung cấp dưỡng chất cho làn da từ bên trong. Đồng thời, bạn nên hạn chế các thức ăn nhiều đường, dầu mỡ,….
- Sắp xếp thời gian học tập và nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế thức khuya và căng thẳng quá mức để tinh thần luôn thoải mái, da khỏe mạnh hơn.
Nhìn chung, mụn tuổi dậy thì sẽ không còn là nỗi ám ảnh khi được điều trị đúng cách ngay từ đầu. Nếu bạn đang gặp vấn đề về mụn ở tuổi dậy thì, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn và hướng dẫn cách điều trị phù hợp, sớm lấy lại làn da sạch mụn, sáng mịn. Liên hệ ngay với O2 SKIN để đặt hẹn khám mụn với bác sĩ da liễu nhé!
